در عصر حاضر، استرس و افسردگی به عنصر جدایی‌ناپذیری از زندگی بشر تبدیل شده‌اند. این مشکلات نه تنها ذهن و روح ما بلکه همه جوانب سلامتی ما، از جمله سلامت دهان و دندان را تحت تاثیر قرار می دهند. علم پزشکی به ارتباط میان بهداشت روانی و جسمانی پی برده است، و شواهد نشان می‌دهند که اختلالات عاطفی نظیر استرس و افسردگی می‌توانند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر وضعیت دهان و دندان ما داشته باشند. از التهاب لثه گرفته تا بیماری‌های پریودنتال و فرسایش دندان.
در این مقاله از سایت دکتر محمدعلی عاطفت، بهترین متخصص دندانپزشکی ترمیمی زیبایی در اصفهان قصد داریم به بررسی تاثیر استرس و افسردگی بر سلامت دهان و دندان پرداخته و راهکارهایی جهت حل این مشکلات ارائه دهیم. پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
استرس چه مشکلاتی برای سلامت دهان و دندان ایجاد می کنند؟
استرس و افسردگی می‌توانند تأثیرات مخربی بر سلامت دهان و دندان داشته باشند. در زیر به برخی از مشکلاتی که این عوامل روانی ممکن است ایجاد کنند، اشاره خواهیم کرد:
قفل شدن مفصل فک
استرس شدید می‌تواند بر روی سیستم عضلانی اسکلتی بدن اثر بگذارد و در برخی موارد منجر به قفل شدن مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود. این شرایط معمولاً با درد و ناراحتی همراه است و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.
قفل شدن مفصل فک می‌تواند ناشی از تنش و فشار عضلات، التهاب مفصلی و یا جابجایی دیسک درون مفصل باشد. مدیریت استرس، ورزش منظم و مشاوره می‌تواند به کاهش تاثیر آن بر مفصل فک کمک کند. همچنین استفاده از گاردهای دندانی که در طول شب استفاده می‌شوند و فیزیوتراپی برای کاهش تنش در عضلات مرتبط می‌تواند بسیار موثر باشد.
دندان قروچه
استرس می‌تواند به عنوان یک عامل مهم در بروز عادت‌های ناخواسته مانند دندان‌قروچه (Bruxism) عمل کند. این عادت ممکن است باعث فشار زیاد بر دندان‌ها شده و در نتیجه، سایر مشکلاتی مانند فرسایش دندان، ترک و حتی درد عضلات فک شود. استفاده از اسپلینت(محافظ دندان)در شب به عنوان یک راهکار درمانی معمولاً برای کاهش تأثیرات دندان‌قروچه در اثر استرس معرفی می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه دندان قروچه و دندان پیشنهاد می شود مقاله “آیا کاشت ایمپلنت برای افراد مبتلا به دندان قروچه امکان‌پذیر است؟ را مطالعه فرمایید.
استرس و التهاب لثه
اضطراب می‌تواند به عنوان یک عامل مؤثر در بروز و تشدید التهاب لثه باشد. استرس منجر به افزایش ترشح هورمون‌های استرسی شود که ممکن است به تغییرات در سیستم ایمنی بدن منجر شود. این تغییرات می‌توانند باعث افزایش حساسیت لثه به عوامل التهابی گردد و در نهایت به التهاب لثه منجر گردد. مناسب‌ترین راه برای پیشگیری از این وضعیت، مدیریت استرس به صورت موثر و رعایت بهداشت دهانی منظم می‌باشد.
خشکی دهان
استرس می‌تواند باعث فعال‌تر شدن سیستم عصبی سمپاتیک شود که به افزایش ترشح ادرار و کاهش ترشح مایعات دیگر از جمله ترشح‌های دهانی منجر می‌شود. این می‌تواند به خشکی دهان (خصوصاً در شرایط استرس شدید) منتج شود. خشکی دهان می‌تواند به مشکلاتی چون تشدید بوی بد دهان، افزایش خطر تشکیل پلاک دندانی منجر شود.
افزایش اسید در دهان
افراد تحت استرس و افسردگی ممکن است به میزان بیشتری غذاهای ناسالم مصرف کنند و یا دست به عادات غذایی نامناسب بزنند. این ممکن است باعث افزایش اسید در دهان شود که تاثیر مخربی بر روی مینای دندان دارد و به فرسایش دندان منجر می‌شود.
کاهش اهتمام به بهداشت دهانی
افراد تحت تأثیر استرس و افسردگی ممکن است علاقه‌مندی به مراقبت از دهان و دندان خود را از دست بدهند. این سهل‌انگاری می‌تواند به تراکم باکتری‌ها در دهان و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های دهانی منجر شود.
آفت دهان
یکی از مشکلات شایع دهانی که می‌تواند به واسطه استرس بروز کند، زخم‌های دهان است. این زخم‌ها، که با نام آفت نیز شناخته می‌شوند، به صورت لکه‌های کوچک سفید یا خاکستری در داخل دهان ظاهر می شوند که ممکن است به شدت دردناک باشند. علی‌رغم اینکه اصل و منشأ دقیق آفت‌ها همچنان چندان شناخته شده نیست، اما پزشکان بر این باورند که استرس می‌تواند عاملی مؤثر در بروز آنها باشد. همچنین، تب خال یا هرپس سیمپلکس، که عامل آنها ویروس تبخال است، می‌تواند بر اثر استرس فعال شده و ظاهر شود.
مدیریت استرس و افسردگی: راهکارهای بهبود سلامت دهان و دندان
بهبود حالت روحی می‌تواند تأثیر مستقیمی بر وضعیت دهان و دندان داشته باشد. در ادامه، به چند راهکار موثر برای مدیریت استرس و افسردگی و افزایش بهداشت دهان و دندان اشاره خواهیم کرد:
- تکنیک‌های آرامش بخش: از تکنیک‌های آرامش بخش مانند تمرین تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، یا تمرینات ذهنی مثل متمرکز شدن بر لحظه حال استفاده کنید. این تکنیک‌ها به کاهش استرس کمک کرده و بر بهبود حالت روحی شما تأثیر مثبتی خواهند گذاشت.
- فعالیت‌های ورزشی منظم: ورزش به عنوان یک راهکار فوق‌العاده برای مدیریت استرس و افسردگی شناخته شده است. فعالیت‌های ورزشی منظم می‌توانند هورمون‌های خوشحالی را افزایش داده و به بهبود حالت روحی کمک کنند. برنامه ورزشی خود را با توجه به علاقه‌ها و شرایط فیزیکی خود تنظیم کنید.
- مطالعه: کتاب‌خوانی یکی از راه‌های مؤثر برای فرار از استرس و افسردگی است. با مطالعه کتبی با محتوای انگیزشی یا آموزنده، می‌توانید ذهن خود را به سمت ایده‌های سازنده و مثبت هدایت کنید.
- حفظ رژیم غذایی سالم: تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامت جسم و ذهن دارد. مصرف مواد غذایی سالم باعث افزایش انرژی و مواجهه بهتر با استرس می‌شود. اجتناب از مصرف بیش از حد قند و کافئین نیز می‌تواند به بهبود وضعیت روحی کمک کند.
- ارتباط با خانواده و دوستان: زمان گذراندن با خانواده و دوستان یک راه فوق‌العاده برای کاهش افسردگی است. اشتراک گذاری احساسات و حضور در محیط مثبت، به شما کمک می‌کند تا از حملات افسردگی جلوگیری کنید.
- مراقبت دقیق از بهداشت دهان: حفظ بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در مقابله با مشکلات دهانی ناشی از استرس دارد. روزانه دو بار مسواک بزنید، از نخ دندان استفاده کنید.
با به کارگیری این راهکارها، نه تنها می‌توانید استرس و افسردگی را مدیریت کنید، بلکه سلامت دهان و دندان خود را نیز تقویت خواهید کرد.
